دیوان حضرت امام سجاد(ع)

امام سجاد چهارمین معصومیست که پس از امیر مومنان، صاحب دیوان شعر است. مطالعه و تامل در شعر زینت عبادت کنندگان نشان می­دهد که آن حضرت در زمان و شرایط خاصی که نبرد آشکارا با امویان را به مصلحت جامعه اسلامی نمی­دانست و از سوی دیگر فقر شدید فرهنگی و میل به تجمل گرایی و ثروت اندوزی را در توده­ی مردم مشاهده می­ نمود با سلاح نیایش و دعا از یک سو و سلاح  شعر از دیگر سو به مبارزه­ی غیرمستقیم با حاکمان ظالم برخاست و در صدد برآمد بدین وسیله به جامعه­ی مسلمانان غنای فرهنگی ببخشد.

دیوان شعر امام سجاد – درود خدا بر او باد – بازتابی از صحیفه­ی ایشان است که در آن، اصول عقاید اسلامی، مبانی فضایل اخلاقی، نکات عرفانی، مضامین سیاسی و اجتماعی و مفاهیم بدیع معنوی به چشم می­خورد و در یک جمله می­توان گفت کتاب خودسازی، تهذیب نفس و رشد و کمال روحی به شمار می­رود.

و چنانچه در مقدمه مترجم آمده است از آنجا که شعر و جنبه­های هنری آن تاثیری شگرف و انکارناشدنی بر جان و روان آدمی دارد و ترجمه­ی این اشعار زیبا، رسا و کارآ به زبان­های گوناگون می­تواند فایده­ی آن را فراگیرتر سازد و بر معرفت و محبت شیفتگان پیامبر رحمت و خاندان پاکش بیفزاید و از سوی دیگر این اشعار ویژه­ی طبقه­ی خاصی از مردم نیست، بلکه اقشار مختلف می­توانند از آن بهره­مند گردند، به ترجمه­ی فارسی اشعار پرداخته شد، باشد که گوشه­ای از محاسن کلام آن امام همام را به جلوه کشد تا در پیروی از رهنمودهای گوهربارشان و پیمودن راه هدایت و سعادت موثر افتد.

در توضیح شیوه­ی ترجمه ذکر نکته­های زیر ضروریست:

۱- نسخه­ای که براساس آن اشعار ترجمه شده به کوشش جناب آقای ماجد بن احمد العطیه گردآوری و در موسسه النور المطبوعات بیروت به چاپ رسیده است.

۲- در مورد صحت نسبت دیوان به چهارمین امام، گردآورنده­ی اشعار مطالبی آورده است که در ترجمه­ی مقدمه­ی ایشان توضیح داده شد بنابراین نیازی به تکرار آن در اینجا نیست.

۳- پس از جستجو و پرسش از اهل فن، دریافتم که تاکنون ترجمه­ای از دیوان شعر امام سجاد(ع) ارائه نشد و این ترجمه اولین گام است.

۴- به دلیل پرهیز از ذکر مطالب تخصصی، از توضیح و ترجمه­ی مفاهیم واژه­های عربی در پاورقی، خودداری شده است.

۵- گردآورنده­ی محترم اشعار، با مراجعه به نسخه­های مختلف، تفاوت نسخه­ها را در پاورقی درج کرده است که به دلیل روشنی و سادگی عبارت­ها، نیازی به ترجمه احساس نشد.

۶- به منظور سهولت در امر قرائت که تاثیر مستقیم در فهم معنا دارد، ابیات اعراب گذاری شد.

۷- به منظور بهره برداری هرچه بهتر و ورود به معانی دقیق و بدیع اشعار و نمایاندن درون مایه­های غنی آن تلاش شد تا اشعار براساس محتوا، موضوع بندی شود.

در روش پژوهش این دیوان آمده است:

از روش تلفیق بین نسخه­ها پیروی کردیم، زیرا چیزی مناسب با اینکه به عنوان اصلی در نسخه­های مورد اعتماد باشد نیافتیم، پس به تقطیع متن و آراستن آن به آنچه با ذوق شعری همخوانی دارد پرداختیم. پس از آن نسخه­ها را با هم مقایسه کردیم و در پاورقی به تفاوت بین آنها اشاره نمودیم. هرچه در منابع یافتیم همراه با ذکر مناسبت اگر بود آوردیم. برای توضیح به خواننده و به منظور دستیابی آسان به پاورقی، هرچه بیت را در آکولاد (پرانتز) شماره گذاری کردیم.

گفتنی است، کتاب دیوان حضرت امام سجاد(ع) به کوشش ماجدبن احمد العطیه و ترجمه آفرین زارع با شمارگان ۳۰۰۰ نسخه و قیمت ۳۲۰۰۰ ریال از سوی انتشارات چاپ و نشر بین الملل منتشر و راهی بازار نشر کتاب شده است.

مشخصات کتاب :

به کوشش: ماجدبن احمد العطیه
ترجمه: آفرین زارع
انتشارات: چاپ و نشر بین الملل