کتاب تشیع در ایران

تشیع و ایرانیان تاریخ طولانی را با هم زیسته‌اند. امروزه ایرانی را با تشیع و تشیع را با ایران می‌شناسند. اما این یک سوال جدی است که ایرانیان چطور و چگونه به این ساختار مذهبی – فرهنگ ویژه در جهان اسلام پایبند شدند؟ یا چگونه مکتب تشیع توانستند ایرانیان را به خود جذب کرده آنان را به اصول خویش معتقد سازند؟ این در حالی بود که مسلمانان شیعی مذهب، به طور فزاینده تحت فشار حکومت اسلامی و حتی اکثریت مسلمانان بودند، ولی ایرانیان آن را بجان خریدند.

در این نوشتار تلاش شده تا روند تاریخی از ورود و رشد تشیع در ایران گردد تا ضمن تبیین این تحول فرهنگی – تاریخی، پاسخی نیز بر تصور غیرمتخصصانی باشد که می‌پندارند تشیع ایرانیان زاییده افکار و فعالیت گروهی خاص و با یک حکومتی خاص در تاریخ ایران بوده است.

البته از آنجا که این بحث یک تحقیق تاریخی است تلاش شده تا حتی المقدور مطالب مستند ارائه گردد تا نتایج آن قابل وثوق باشد.

لازم به ذکر است که قسمت عمده مطالب این کتاب قسمتی از پایان نامه دکتری نویسنده بوده است که با بازنگری و تلخیص‏، بصورت مجمل ارائه شده است.

این کتاب شامل هفت گفتار با عناوین ذیل است:

سرآغاز ورود اسلام به سرزمین ایران، درگیری‌های نظامی اعراب مسلمان با ایرانیان، ایرانیان و شیعیان، نخستین حکومت‌های شیعی در ایران، حکومت‌های مقتدر شیعی ایرانی نژاد، مراحل تاریخی حیات جامعه شیعیان در ایران و شیعیان ایران در عصر حاضر.

در کتاب نامبرده محورهای آمده در هریک از گفتارها شامل به شرح ذیل است:

گفتار اول: سرآغاز ورود اسلام به سرزمین اسلام به سرزمین ایران: اوضاع ایران در قرن ششم میلادی، ابلاغ اسلام به ایرانیان، اولین ایرانیان مسلمان‎؛ گفتار دوم: درگیری‌های نظامی اعراب مسلمان با ایرانیان: علت شکست سپاه ایران، ایران پس از اشغال؛ گفتار سوم: ایرانیان و شیعیان: اولین تماس‌های ایرانیان با تشیع، شیعیان قم و ری، شیعیان خراسان، شیعیان در دیلمان، شیعیان طبرستان؛ گفتار چهارم: نخستین حکومت‌‌های شبه شیعی در ایران: حکومت علوی عبدالله بن معاویه طالبی، دولت علوی جلال الدین اشراف در دیلمان، دولت شیعه حسن بن زید در شمال ایران، دولت شیعی حسن بن علی اطروش در طبرستان، دولت شیعی آل صفویه، حکومت سربداران و حکومت شیعه مرعشیان، گفتار پنجم: حکومت‌های مقتدر شیعی ایران نژاد: حکومت آل بویه، حکومت شبه شیعه اولجایتو، حکومت شیعه صفوی در ایران، حکومت شبه شیعه افشاریه، حکومت شیعه زندیه، حکومت قاجاریه، حکومت پهلوی و حاکمیت جمهوری اسلامی ایران، گفتار ششم: مراحل تاریخی حیات جامعه شیعه در ایران: پیدایش زمینه‌های گرایش ایران به تشیع، تشکیل هسته اجتماعی شیعه در ایران، جاگیری جوامع شیعی در ایران، استحکام بنیادهای اعتقادی و اجتماعی شیعه، دولت سازی شیعیان در ایران، اختفای موقت شیعیان، تثبیت فرهنگ شیعی در ایران، دستیابی شیعه به حکومت فراگیر در ایران، تداوم قدرت شیعیان امامیه در ایران، حکومت دینی مذهب شیعه در ایران، گفتار هفتم: شیعیان ایران در عصر حاضر: مناطق شیعه نشین در ایران امروز، نرخ فراوانی جوامع شیعه در ایران امروز، نقش شیعیان در توسعه اجتماعی ایران امروز، شیعیان و فرهنگ ملی و مذهبی، شیعیان و چالش‌های فرارو و کتاب شناسی.

در بخشی از این متن می‌خوانیم:

«پس از شکست قیام «ابن اشعث» در عراق، شیعیان قبیله اشعری به منطقه قم هجرت کرده و در آن دیار سکونت نمودند از سوی دیگر در پی سرکوب قیام‌های علویان حسن یعنی فرزندان امام حسن(ع) مانند «محمد نض الزکیه» و «حسین بن علی بن حسن» در منطقه «حجاز» و به شهادت رسیدند باقیماندگان آنان به دست عباسیان در وادی «فخ» نزدیک «مکه» موجب شد که بسیاری از آنان به مناطق «جبال» و «ری» روی آوردند و برای رهایی از ستم عباسیان مخفیانه زندگی کنند.»

گفتنی است، کتاب تشیع در ایران نوشته حجت الاسلام داود کمیجانی در سال جاری برای نخستین بار با شمارگان دو هزار نسخه و قیمت ۵۸۰۰۰ ریال از سوی انتشارات راه ابریشم، منتشر و راهی بازار نشر کتاب شده است.

مشخصات کتاب :

نویسنده: حجت الاسلام داود کمیجانی
نوبت چاپ: اول ۱۳۹۱ ه‍ .ش
شمارگان: ۲۰۰۰ نسخه
قیمت: ۵۸۰۰۰ ریال
انتشارات: راه ابریشم